Zamek biskupów krakowskich w Iłży

Ten zamek odwiedziliśmy w październiku 2014 roku, w drodze w Bieszczady. 
Teraz, pisząc ten tekst, właśnie sobie uświadomiłam, ze to pierwszy zamek, który odwiedziłam ze swoim, jeszcze wtedy, "niemężem" i od tego właśnie zamku zaczęło się nasze wspólne zdobywanie kolejnych :D Nie oznacza to jednak tego, ze moja miłość do zamków dopiero wtedy się rozpoczęła. Ruiny (zwłaszcza zamków) ubóstwiam od dziecka. Nie zawsze miałam jednak kiedy i przede wszystkim z kim odwiedzać je w takiej ilości jak teraz. Niestety większość zdjęć z tego zamku mi przepadło :(  Może zmotywuje mnie to do tego aby zdobyć go po raz kolejny. Pewnie nie w tym roku, bo na tegoroczny wyjazd w
Bieszczady zamki do zdobycia po drodze są już wyznaczone i zaden więcej się nie zmieści. Doba ma tylko 24 godziny i ani trochę nie chce się rozciągnąć ;) Zamek zbudowano w latach 1326-1347 z inicjatywy biskupa krakowskiego Jana Grota. Najstarszą budowlą powstałą na zamku jest oczywiście okrągła wieża (stołp - czyli obiekt typowo obronny) powstała w 1 poł. XIV wieku. Dodatkowo budynek od północy, który w drugim etapie budowy uzupełniono o ciąg murów obronnych wraz z bramą od zachodu. Biskup Jan Got, potrzebował dobrze ufortyfikowanej siedziby, która umożliwiała mu schronienie się podczas jego zatargu o dziesięciny z Kazimierzem Wielkim. Wkrótce zamek rozbudował biskup Florian z Mokrska. Wzmocniono bramę, uzupełniając ją o wieżę przedbramną ze skarpami oraz filarami, na których wznosił się kamienny most. W jednej z baszt znajdowała się późnogotycka kaplica z ozdobnym wykuszem. Zamek musiał być już na tyle obszerny, że mógł stanowić miejsce pobytu króla Władysława Jagiełły i jego dworu w latach 1386, 1410, 1420, 1423, 1424, 1432.

Władysław Jagiełło nie był jedynym królem, którego gościły mury biskupiego zamku.  W 1501 roku na zamku zatrzymał się Aleksander Jagiellończyk, a w roku 1511 król Zygmunt Stary. W 1607 roku zatrzymał się na zamku przez trzy dni król Zygmunt III Waza. W 1637 roku na zamku spotkał się Władysław IV ze swoją późniejszą małżonką Cecylią Renatą. Oczywiście w tak zwanym międzyczasie zamek był remontowany, przebudowywany i umacniany.
Podczas Potopu zamek po krótkiej obronie zajęli Szwedzi w dniu 17 września 1655 roku.

W związku ze zniszczeniami zamek zaczęto odnawiać w 1656 r., jednak już w 1657 roku kolejnych zniszczeń dokonali żołnierze węgierskiego księcia Jerzego Rakoczego. Po tych zniszczeniach zamek odnowiono w roku 1670. Kolejne prace remontowe prowadzono w roku 1732 i w latach 1750, 1760 i 1782 z inicjatywy biskupa Kajetana J. Sołtyka gdy naprawiono dachy, okna, drzwi, rynny i wieżę. Poważnych zniszczeń na zamku dokonano podczas walk z konfederatami barskimi. W 1789 roku Sejm Czteroletni postanowił zająć dobra biskupstwa krakowskiego i zamek przeszedł na własność państwa, w związku z czym wykonano ostatni inwentarz wskazujący, że zamek jest poważnie zrujnowany. W 1791 roku brama wschodnia została zniszczona przez pożar. Po Rozbiorach zamek przeszedł na rzecz państwa austriackiego, które ulokowało w nim lazaret i urządzało zabawy dla ludności. Podczas jednej z nich na zamku wybuchł pożar, który zniszczył pozostałości zabudowy i ruchomości w tym portrety biskupów. Ostatni lokator opuścił zamek w 1812 roku, a ruiny zaczęto rozbierać na materiał budowlany.

Zbudowano z nich m.in. karczmę i fabrykę fajansu Sunderlanda. Pod koniec XIX wieku w celu ochrony pozostałości zamku teren zakupił Tadeusz Lubomirski i przekazał Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Pomimo tego okoliczna ludność nadal rozbierała zamek. W 1901-1902 został zniszczony gotycki portal w wieży. Pierwsze prace restauracyjne przeprowadził w 1910 Oskar Sosnowski. W czasie I Wojny Światowej ruiny uległy dalszej destrukcji. Kolejne uszkodzenia zamku nastąpiły w czasie wojny w latach 1939-1945. Między innymi w 1939 w stołp uderzył niemiecki pocisk artyleryjski. Do końca lat 70. XX wieku przeprowadzono częściową konserwację ruin, której autorem był Stanisław Medeksza.
Obecnie zamek jest w stanie zabezpieczonej, udostępnionej do zwiedzania ruiny.

Zamek na mapie kliknij: TU