Zamek w Czersku

Mazowsze nie obfituje w zamki :/  A już na pewno nie w zachowane w dobrym stanie.  Zawsze denerwuje się, ze wszędzie mam tak daleko. I że żeby zobaczyć fajne (chociażby) ruiny muszę najpierw spędzić kilka godzin w samochodzie. Całe szczęście jest Czersk. To miejsce, które naprawdę lubię. Nie jest to pięknie zachowany zamek. Po Wielkim Domu nie zostały już nawet widoczne dla "zwykłego człowieka" ślady. Jednak czuć jego klimat. Zwłaszcza kiedy wybierzemy się do Czerska w tedy kiedy nie jest on okupowany przez rzesze turystów. Najlepiej z samego rana, kiedy to dopiero zamek jest otwierany. I koniecznie muszę dodać, że zamek ma przemiłą, zawsze chętną do pomocy obsługę :) 

    

Najwcześniejsza zachowana wzmianka o grodzie czerskim występuje w Latopisie ławrentisjowskim z 1142 roku. Gród ten określany jest mianem Čьrnьsk. W polskojęzycznych zapisach po raz pierwszy pojawia się w 1236 jako Cirnsk oraz w 1242 pod nazwą Cyrnsko.  W XI wieku w miejscu dzisiejszego zamku istniał drewniano ziemny gród o konstrukcji izbicowej.  Został zbudowany w czasach panowania Bolesława Śmiałego lub Władysława Hermana. W 1224 roku wymieniono go w źródłach kasztelana czerskiego Piotra Pilcha. W 1229 książę Konrad mazowiecki uwięził na terenie grodu księcia Henryka Brodatego. Wypuścił go w tym samym roku po interwencji przybyłej ze Śląska księżnej Jadwigi i zgodzie przez Henryka na zrzeczenie się roszczeń do Małopolski. W 1239 Konrad uwięził w grodzie Bolesława Wstydliwego. Pierwsza murowana budowla na terenie czerskiego grodu to  zbudowana pod koniec XIII kaplicę św. Piotra. W XIV wieku książę mazowiecki Janusz I, rozkazał w miejscu przestarzałego grodu zbudować ceglany zamek. Powstał  on w latach 1388 - 1410. Była to jedna z najważniejszych rezydencji księcia Janusza I. Z resztą sam fundator zmarł na tym zamku w dniu 8 grudnia 1429 roku.

Gdy tereny te zostały przyłączone do Królestwa Polskiego w 1526 roku, zamek stał się własnością królewską. W tym też okresie nadbudowano cylindryczne wieże. Od 1547 roku zamek podlegał królowej Bonie, która nakazała wymianę drewnianej zabudowy dziedzińca na murowaną. Powstała wtedy tzw. rezydencja Bony czyli pałac o wymiarach 10 x 30 metrów zwany dworem Feliksa Parysa lub Wielkim Domem wzmiankowanym w 1549 roku, a także Dom południowy.

Niestety w czasie Potopu szwedzkiego, w 1656 roku, zamek w Czersku doznał bardzo poważnego uszczerbku. Wojska szwedzkie po doznaniu klęski od Stefana Czarnieckiego pod Warką, wycofując się, opanowały zamek i poważnie go zdewastowały.

W latach 1762–1766 starosta czerski marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński podjął próbę remontu zamku (wtedy powstał most przez fosę) w celu umieszczenia w nim sądu grodzkiego i ziemskiego z archiwum. Jednak po III rozbiorze Polski i objęciu Czerska przez Prusaków mury zostały częściowo zburzone. Od tego czasu zamek jest zrujnowany. W latach 1907-1911 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości sfinansowało pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzone przez Kazimierza Skórewicza. W 1915 roku podczas I wojny światowej zamek został uszkodzony podczas walk niemiecko-rosyjskich. W 1927 roku podjęto badania, dzięki którym odkryto fundamenty kościoła św. Piotra.

Zamek na mapie: TU